De meest recente verkoopcijfers laten zien dat de gamer zich vooralsnog niets aantrekt van de rece ie. De Wii verkoopt als een trein, met meer dan twee miljoen verkochte exemplaren in de maand november in de Verenigde Staten. De Nintendo DS verkocht bijna 1,6 miljoen keer en de Xbox 360 ging meer dan 800.000 keer over de toonbank. In totaal waren de opbrengsten van de game-industrie die maand 10% hoger dan de november van vorig jaar. Ook games zelf werden in de VS in grote getale gekocht. De groei ten opzichte van vorig jaar was 31%. En dat in een land dat erg hard is getroffen door de rece ie. Nintendo's president Saturo Iwata blijft dan ook gematigd positief. “Ik verwacht niet dat dit binnenkort in gaat zakken, maar met een dergelijk grote economische sleur kunnen we niet al te optimistisch zijn. Het is te vroeg om te zeggen of we onze verwachtingen wat betreft de verkoop moeten bijstellen.”

Is de videogame-industrie rece ievrij?

Met bovenstaande cijfers in het achterhoofd is het geen verra ing dat men bij winkelketens positief is over videogames, ook in Nederland. Zo ziet Media Markt de verkoop alleen maar stijgen. Michael van de Laak, productmanager Games bij de Media Markt-Saturn Holding: “Ten opzichte van vorig jaar gaat de verkoop weer omhoog. We verwachten ook niet dat dit volgend jaar anders zal zijn.” Stefan Plantinga van bol.com, één van de grootste Nederlandse verkooppunten voor games, ziet de rece ie ook als een non-factor bij games. “We maken in vergelijking met vorig jaar een enorme groei mee in de verkoop van videogames. Wel moet ik toegeven dat het voor ons lastig te vergelijken is. We zijn in oktober een intensieve campagne voor games op bol.com begonnen, onder andere met reclame op televisie. Dan is het logisch dat we alsmaar groeien.” Een afname van verkoop ziet Plantinga wel gebeuren, maar niet vanwege de rece ie. “Steeds meer partijen gaan zich bemoeien met de verkoop van games en bestaande partijen gaan er intensiever mee om. Media Markt, Blokker, Free Record Shop. Het blijft een groeimarkt, maar we moeten met steeds meer partijen de taart delen.”

Goed, er komt meer concurrentie op de markt. Maar heeft de rece ie dan echt geen invloed op de verkoop van games? Gaat de consument bijvoorbeeld bezuinigen op games? Cees Lengers, Product Marketing Manager Games en 3rd party relations bij Microsoft, denkt van niet. “Hoe slechter het gaat in Nederland, hoe meer consoles en games er verkocht worden”, durft hij te stellen. “Het blijft maar stijgen, het is een groeimarkt.” Ook Wouter Yamna, de eigenaar van de drie gameshops in Den Haag, ziet de gameverkoop niet slinken. “Integendeel. De verkoop gaat goed, mi chien zelfs beter dan vorig jaar. De gamemarkt heeft totaal geen last van de rece ie. Mensen lijken juist over te gaan op een aankoop van een console om 's avonds de problemen op werk even te vergeten.” Games zouden volgens Yamna dus het escapisme van mensen voeden. Om even niet aan de financiële zorgen te denken ontsnappen mensen naar een virtuele wereld. Harry Straten van de hard- en software-winkel Dynabyte stemt daarmee in. “Gamen is voor veel mensen een belangrijke levensbehoefte geworden. Dat gaat niet zomaar veranderen, dat blijft zo. Het is belangrijk om te ontspannen.”

"Gamen is voor mensen een belangrijke levensbehoefte geworden."

Toch lijken diverse berichten die de afgelopen weken in de media kwamen een minder positief beeld te schetsen. Nieuwsberichten over onder andere Electronic Arts, Factor 5 en Free Radical Design doen vermoeden dat de rece ie wel degelijk zijn uitwerking heeft op de bedrijven achter de games. Sony moet bijvoorbeeld flink gaan bezuinigen en zal achtdduizend mensen ontslaan, investeringen terugschroeven en zich terugtrekken uit niet-winstgevende zaken. Ze moeten in totaal zo'n 858 miljoen euro gaan besparen. Maar wat gaat dit betekenen voor het PlayStation-merk? “Vooralsnog is er geen reden om te geloven dat dit iets voor de gamedivisie van Sony betekent”, aldus Folkert Langeveld, marketingmanager van PlayStation Benelux. Het is belangrijk om het moederbedrijf en de gamedivisie van Sony niet over één kam te scheren. David Reeves, de president van Sony Computer Entertainment Europe, zei onlangs in een interview met RTL Z dat hij denkt dat de rece ie vooral uit ma ahysterie bestaat. “We gaan geen mensen ontslaan, we gaan bezuinigen bij de aankoop van onderdelen en de productie.” Volgens hem loopt de verkoop van consoles en games nog steeds naar verwachting. “De verkoop van duurdere producten, zoals televisies en auto's, stagneert wel door de rece ie, maar een goedkoper product als de spelcomputer heeft hier vooralsnog geen last van.”

Reeves ziet de ontwikkelaars die bij Sony werken juist als een investering. “Volgend jaar, na deze feestdagen, komen we mi chien wel in een dip. Maar dan zijn er veel nieuwe eigenaren van een spelconsole en die willen software kopen.” Reeves denkt dat het voor zich spreekt dat er geld beschikbaar blijft voor investeringen in de toekomst. “Ik denk dat het in de Japanse aard ligt. Zij blijven voortdurend investeren. Elk bedrijf bezuinigt hier en daar op een project, niet per se vanwege de economie, maar omdat ze een bepaald product voor ogen hebben dat ze over drie jaar op de markt willen brengen.” Juist deze opmerking van Reeves is intere ant. Het is namelijk belangrijk dat bedrijven ook na blijven denken over de toekomst van videogames, in plaats van alleen proberen in het hier en nu het hoofd boven water te houden. Wel benadrukt Reeves dat hij alleen voor zijn divisie kan spreken. Wat er met Sony als bedrijf gebeurt, ligt buiten zijn bereik.

Ontwikkelstudio's Free Radical Design en Factor 5 zijn kopje onder gegaan of dreigen dat te doen. Bij het kantoor van Free Radical Design, de ontwikkelaar achter de Timesplitters-reeks, stonden werknemers vorige week voor gesloten deuren. Inmiddels is bekend geworden dat de ontwikkelstudio nog wel bestaat, maar minder dan 25% van de werknemers zijn overgebleven. Factor 5 heeft onder andere de Rogue Squadron-reeks op haar naam staan. Het bedrijf schijnt haar werknemers niet te kunnen uitbetalen en heeft er zelfs een aantal ontslagen. Volgens de meest recente geruchten staat ook deze studio op het punt van sluiten. Beide studio's hebben financiële tegenvallers gehad door hun laatste games: zowel Free Radical Design's Haze als Factor 5's Lair werden genadeloos neergesabeld in de gespecialiseerde pers en wisten ook geen succes te boeken bij de consument. Wanneer een ontwikkelaar games aflevert van middelmatige kwaliteit en tegenvallende verkoopcijfers, hoeft het ook minder snel te rekenen op steun van de uitgevers.

Haze deed het niet heel goed

Electronic Arts, de third-party uitgever met de grootste inkomsten (volgens de door Software Top 100 in augustus van dit jaar gepubliceerde lijst), kondigde pas nog aan dat de inkomsten van dit jaar lager zullen uitvallen dan verwacht. Als gevolg daarvan zullen er waarschijnlijk tegen de duizend banen verloren kunnen gaan, zo'n 10% van het totale personeelsbestand van de uitgever. Ook zullen er negen studio's gesloten of gefuseerd worden en gaan er volgend jaar minder games van de uitgever uitkomen dan eerst het plan was. Het gerucht gaat dat de Need for Speed-franchise wel eens het eerste slachtoffer zou kunnen worden. De oorzaak voor deze wijzigingen? Volgens EA's president John Riccitiello ligt het aan de tegenvallende verkoop van enkele franchises.

Het zou dan ook van een gebrek aan inzicht getuigen de rece ie de schuld te geven van EA's tegenvallende resultaten. Veel aannemelijker is de theorie dat uitgevers nog te veel vasthouden aan de oude gewoonte om alle belangrijke games rond dezelfde periode uit te geven. De maanden oktober en november worden zo overspoeld door grote releases dat ze nooit allemaal het gewenste aantal keer verkocht kunnen worden. De meeste games die aan het einde van het jaar uitkomen, zijn met een gigantisch budget gemaakt en moeten dus de torenhoge verwachtingen van de uitgever waarmaken. Wellicht dat een blik op de meest succesvolle uitgever, Nintendo, de andere bedrijven goed zou doen: het Japanse bedrijf heeft haar grote titels over het hele jaar verspreid. Games als Mario Kart Wii en Wii Fit kwamen veel eerder dit jaar uit en zijn door het jaar heen miljoenen keren verkocht.

Het einde van de Need for Speed-reeks?

Dat wil echter niet zeggen dat de nieuwe gamers die Nintendo aanspreekt de redding van uitgevers betekenen. De Amerikaanse Wedbush Morgan-analist Michael Pachter schat dat ongeveer de helft van alle videogames door de hardcore gamers wordt gekocht. Volgens hem trekken zij weinig aan van een rece ie, of ze nou arm zijn of rijk. Ze blijven toch wel geld uitgeven voor hun favoriete hobby. Dat zou verklaren waarom games zo goed blijven verkopen, ook in ons land. Uitgevers hebben in al die jaren een grote groep fanatieke gamers gecreëerd die het kopen en spelen van games een erg belangrijke factor in hun leven vinden.

Uitgevers en winkelketens verwachten dus dat games nagenoeg rece ievrij zijn. Dat ze enkele rake klappen krijgen te verduren ligt aan meerdere factoren die in dit artikel zijn genoemd, maar de crisis versnelt dit proces wel. Terwijl de huizenmarkt en autobranche aan het instorten zijn, valt er dit jaar weer een stijging waar te nemen in de verkoop van videogames ten opzichte van vorig jaar. Uiteindelijk is het echter de consument die beslist met zijn geld, en het gedrag van die groep blijft moeilijk te voorspellen. Daarom willen we je ook vragen de poll bij dit artikel in te vullen. Ga je minder games kopen of juist meer? Laat het ons weten!