Met 16.500 profe ionals in meer dan 325 bedrijven heeft het land tegenwoordig de grootste game-industrie na de Verenigde Staten en Japan (die toornen boven iedereen uit door de aanwezigheid van Microsoft, Nintendo en Sony). Opvallend, want Canada is niet het land waar iedereen bij stilstaat als het gaat om elektronica. In het nieuws zien we echter regelmatig berichten voorbijkomen van nieuwe, triple-A-gamestudio's die in het hoge noorden worden geopend. En dat terwijl de rest van de hightech-industrie naar China en India vertrekt.
Canadian Sports, it's in the Game!
De Canadese game-industrie begon in de jaren '80 in de regio rondom Vancouver, in het westen van het land. Het bekendste bedrijfje was Distinctive Software, opgericht door de zeventienjarige Don Mattrick. Distinctive brak door met sport- en racegames als Stunts en Test Drive. In 1991 werd het opgekocht door Electronic Arts en hernoemd naar EA Canada. Sindsdien zijn ze verantwoordelijk voor een groot deel van het succesvolle EA Sports-label, zoals de gehele FIFA-serie. De jonge Canadees Mattrick groeide later uit tot de grote man achter de Xbox360 en Xbox One, en werkt momenteel als CEO bij Zynga.
Andere bekende bedrijven die later in het westen van Canada werden opgericht zijn onder andere Radical Entertainment (Prototype), BioWare (Knights of the Old Republic, Ma Effect) en Rockstar Vancouver (Bully, Max Payne 3). Deze bedrijfjes groeiden allen uit tot grote studio's en dit leverde de Canadezen veel werk en geld op. Vancouver was hét centrum van de game-industrie van Canada. Maar als het aan die regio had gelegen, was de industrie nu in elkaar gedonderd. Vancouver werd, net als veel andere Westerse regio's, in de afgelopen twintig jaar heel duur om in te wonen en werken. EA heeft jaarlijks personeel moeten laten gaan en bij Radical Entertainment ging vorig jaar een groot deel van het personeel er uit. Rockstar Vancouver ging ook bijna over de kop, maar werd gered door de oostelijke kant van Canada. Hier was intu en het werkelijke paradijs voor de game-industrie opgericht.
Het voetbalveld bij EA Sports Canada.
Rare Frans
Het ontstaan van dit Oost-Canadese gameparadijs is te herleiden naar één man en zijn dure leugen; Sylvain Vaugeois. Deze Canadese lobbyist zat op een nacht naar de Franse televisie te kijken, tot er een interview voorbij kwam met de gebroeders Guillemot (de oprichters van Ubisoft). Zij vertelden dat ze graag wilden uitbreiden naar Noord-Amerika en zochten naar een geschikte locatie. Vaugeois had geen benul van computerspellen, maar zag een financieel buitenkansje en sprong op het vliegtuig naar Parijs.
Zijn provincie Quebec, en met name de miljoenenstad Montreal, zat namelijk in een dip sinds de ondergang van haar textielindustrie. De provinciale regering zocht dringend naar manieren om banen te creëren en had een moderne multimedia-industrie op het oog. Vaugeois besloot dit concept (Plan Mercure) wat breder te interpreteren en klopte bij Ubisoft-baas Yves Guillemot aan met een vals voorstel. Quebec zou 25.000 dollar per werknemer betalen per jaar (voor 500 banen in vijf jaar) als ze zich in de Canadese provincie zouden vestigen. Ubisoft had wel oren naar zo'n aanbod.
Vaugeois vloog terug naar Montreal om het goede nieuws te delen met zijn goede vriend Bernard Landry, de minister van Financiën van Quebec. Die was uiteraard stomverbaasd, want gamebedrijven waren nooit onderdeel van het banenplan en dit was veel te duur voor de provincie. Pas toen een delegatie uit Parijs Montreal kwam bekijken, zag Ubisoft dat het feest niet doorging. Ubisoft ging verder kijken naar een locatie in Boston of New Brunswick dat begon te lobbyen. De media kwamen erachter en oordeelden dat minister Landry honderden banen liet liggen. De provincie had echter het geld niet voor het genereuze belastingvoordeel. Landry vroeg om hulp bij de Canadese regering en samen wisten ze het originele aanbod van Vaugeois te evenaren (15.000 dollar van Quebec, 10.000 dollar van federale regering).
Montreal, hipster-stad
Ubisoft zei ja en opende in 1997 een vestiging in Montreal in een van de oude textielfabrieken. Door de vestiging van het grote bedrijf floreerde de verpauperde buurt. Horeca leefde op om de goedbetaalde werknemers te voeden en 's avonds te entertainen. Er werden veel huizen opgeknapt en verkocht. Lokale special effects- en technische servicebedrijven kregen extra werk (gamebedrijven hebben telkens nieuwe servers nodig, computers, kabels, et cetera) en Ubisoft ging samenwerken met de opleidingen in Montreal. Ze zetten lesprogramma's op om de nodige vijfhonderd programmeurs, artists en designers op te leiden.
Ubisoft Montreal plaveide langzaam de weg voor een effectieve lokale game-industrie. Let wel: Ubisoft was destijds nog niet het grote bedrijf dat we nu kennen. Ze maakten buiten Rayman om vrijwel alleen maar B-titels. De grootste boost voor zowel Ubisoft, Ubisoft Montreal als indirect Montreal was een spelletje genaamd Splinter Cell. In 2000 kocht Ubisoft auteur Tom Clancy's gamestudio Red Storm. De Amerikanen werkten op dat moment aan de concepten Ghost Recon en Splinter Cell. Ubisoft besloot Splinter Cell naar Canada te sturen. Het op dat moment 350-koppige team in Montreal maakte er een toptitel van en Splinter Cell verkocht zeven miljoen stuks. Ubisoft steeg in reputatie en maakte van Montreal haar blockbuster-afdeling.
Het Canadese belastingvoordeel was na vijf jaar afgelopen, maar Ubisoft Montreal wist weer een hit te maken: Prince of Persia: The Sands of Time. De studio bleef groeien en produceerde zeker twee blockbuster-titels per jaar. Uitbreiding van de productiecapaciteit was in 2005 dringend nodig en die miljoeneninvestering kwam wederom van de provincie Quebec. Montreals A a in's Creed werd vervolgens een wereldsucces en in de jaren daarna bleef de provincie herhaaldelijk investeren in de studio. Ubisoft Montreal is vandaag de dag met 2300 werknemers een van de grootste studio's ter wereld. Daarmee stopt het niet. Afgelopen september kondigden Ubisoft en Quebec een gezamenlijke investering van 400 miljoen in de studio aan, wat moet leiden tot nog eens 500 extra banen.
Belastingparadijs Canada
Het succes van Quebec wordt met jaloezie gevolgd door de rest van de wereld. Steeds meer landen proberen de formule te kopiëren, waaronder Australië. In Groot-Brittannië werden de belastingvoordelen juist afgeschaft, tot ergernis van de lokale bedrijven die hun grootste programmeertalenten naar Canada zien vliegen. Ook in Canada zelf is het geen koek en ei. Vancouver en Montreal strijden om werknemers, waarbij Vancouver aan het verliezen is. Die regio heeft slechts een belastingvoordeel van 17,5 procent, waar Montreal met 37,5 procent overheen walst. De grootste concurrentie komt van buurprovincie Ontario (belangrijkste stad: Toronto), dat het succes van Quebec wil kopiëren. Ontario biedt bedrijven soms aan om 40% van de werknemerskosten te betalen, naast andere miljoenenaanbiedingen.
Ontario heeft in 2009 al Ubisoft weten over te halen om een grote studio te openen in haar provincie. Ubisoft Toronto's eerste game Splinter Cell: Blacklist ligt net in de winkels. En Rockstar Vancouver is vorig jaar met een miljoenenbod overgehaald om zich in die stad te vestigen, waar het zich zal samenvoegen met de al aanwezige portstudio Rockstar Toronto. Quebec is echter sinds het succes van Ubisoft bijna niet te stoppen met het binnenhalen van bedrijven. In 2004 opende EA na subsidie van de provincie een afdeling in Montreal. Deze studio (van Army of Two) was helaas niet succesvol.
Ubisoft heeft in 2005 nog een studio in de provincie geopend: Ubisoft Quebec in Quebec City, dat zich op ports richt. BioWare is door de provincie in 2009 naar het oosten van Canada gelokt. In Montreal staat nu de BioWare-studio die aan Ma Effect 4 werkt. Daar staat sinds 2007 ook een vijfhonderd man grote studio van Eidos, verantwoordelijk voor Deus Ex: Human Revolution en het aankomende Thief. In 2010 voegde Warner Bros. zich bij de Montreal-club. Die studio bracht twee weken geleden Batman Arkham Origins uit.
Montreal in Deus Ex: Human Revolution
De game-industrie in Vancouver is dik ingehaald door Quebec en heeft ook minder indie-start-ups dan Ontario. Maar in 2010 wist Vancouver Microsoft nog te overtuigen dat ze het waard zijn, wat leidde tot de opening van het geheimzinnige Black Thusk Studios. Dat werkt aan de vervanger van de Halo-serie op de Xbox One. Een andere aankomende Xbox One-titel uit die stad is Dead Rising 3, gemaakt door Capcom Vancouver dat er nog startte in 2005. Voor bedrijven is de keuze dan ook simpel: het talent en de techniek is in Canada overal aanwezig, het enige dat rest is kiezen welke van de drie provincies het meeste biedt. En daarom komen onze games uit Canada.