Hoewel Knights & Merchants in de markt is gezet als een real-time strategiespel, heeft de campagne me nooit echt kunnen boeien. Ik heb het verhaal wel doorlopen, maar pas na het uitspelen van de game ben ik verslaafd geraakt. Toen ontdekte ik de Mi ion-modus. Hierin wordt je met een handvol computergestuurde tegenstanders op een map naar keuze gezet en is het eigenlijk de bedoeling om korte metten te maken met de vijand. Ik zeg hier bewust 'eigenlijk', want ik heb nooit de behoefte gehad om oorlog te voeren met mijn buurtgenoten. En aangezien ze me niet uit zichzelf aanvallen, laat ik hen ook netjes met rust. Leven en laten leven, toch?
Toet-toet, boing-boing, hakken en zagen
Mijn uren met het spel vul ik met het bouwen van boerderijen, houthakkershuisjes, vi ershutjes, en alles wat erbij komt kijken om een middeleeuws dorp draaiende te houden. En dat is in deze game nog aardig wat. Ieder gebouw heeft een functie in een keten. Zo kapt de houthakker bomen, die door de houtzagerij in planken wordt gezaagd. Dit zijn weer de cruciale bouwstoffen voor toekomstige bouwwerken, maar ook voor sommige wapens en schilden, die door een wapensmid worden gemaakt. Wanneer een bepaalde schakel ontbreekt, valt het hele productieproces stil en heb je enkel een magazijn vol met grondstoffen en een hoop inwoners die bij de deur van hun huis staan te niksen.
Wat de game voor mij zo leuk maakt, is de manier waarop iedereen zijn gang gaat in het dorp. Als speler heb je eigenlijk maar weinig controle over de dagelijkse gang van zaken. Het enige waar ze jou voor nodig hebben is om opdrachten te geven wat en waar er gebouwd moet worden en voor het aanleggen van straten. Vanaf dat moment neemt hun (kunstmatige) instinct het van je over en valt er alleen nog maar naar te kijken. En dan begint het ware genieten.
Elke handeling wordt uitgebreid in beeld wordt gebracht. De gebouwen zie je haast steen voor steen uit de grond oprijzen terwijl de arbeiders er lustig op los hameren. Ondertu en brengen slaven de benodigde planken en stenen naar de bouwplaats en zorgen ze na voltooiing voor de distributie van grondstoffen en eindproducten. Een boer loopt naar zijn land, strooit zaad in de rondte en gaat weer terug naar zijn boerderij. In een tijdsbestek van vijf tot tien minuten zie je de zaadjes opkomen totdat het graan volgroeid is en dan komt de boer er weer aan om het te oogsten. Zo heeft ieder beroep zijn eigen animaties, die stuk voor stuk een betoverende werking op je kunnen hebben. Wanneer de dorpelingen honger krijgen, gaan ze zelf naar de herberg om wat te eten. Het enige waar jij voor moet zorgen is dat er genoeg boerderijen, wijngaarden, vi ers, bakkers en slagers zijn om voor al dat eten te zorgen.
Ik zie het spel dan ook meer als een economische simulatie dan als een real-time strategiespel. Natuurlijk werken veel strategiegames met resources die ingewonnen moeten worden, maar bij deze game is dat zo’n uitgebreid en langdurig proces dat het de hoofdmoot van de gameplay inneemt. Zonder efficiënt draaiende economie is het lastig en kost het veel tijd om een groot leger op te bouwen. Hierbij moet je er vooral rekening mee houden dat je gebouwen die afhankelijk zijn van elkaar, bij elkaar in de buurt zet. Als slaven van de ene kant van je dorp naar de andere kant moeten zeulen met spullen ben je niet slim bezig en duurt alles alleen maar langer.
Geen vervolg, wel een remake
Zelfs zonder het proces zelf kunstmatig langer te maken, ligt de spelsnelheid vrij laag. Voordat je op grotere schaal goederen produceert, ben je al gauw een paar uur verder. Hierdoor is de game bij uitstek geschikt om in de zomermaanden te spelen, wanneer er over het algemeen minder nieuwe releases zijn dan in de rest van het jaar. Het is doodzonde dat er nooit een tweede deel van Knights & Merchants is uitgekomen. Ik weet dat op de redactie bijvoorbeeld Daniël ook enorm lyrisch is over dit spel.
Een vervolg zou wel in de maak zijn geweest, maar met de opkomst van 3D-strategiegames werd gekozen om te wi elen van tweedimensionaal naar driedimensionaal. Een keuze die later catastrofaal bleek te zijn voor de ontwikkeling toen het team erachter kwam dat ze te onervaren waren met het modeleren in 3D en het spel er gewoonweg niet mooi genoeg uit zag. The Settlers en Anno hebben deze stap wel met succes gemaakt, alhoewel in beide series al enige jaren geen volwaardig nieuw deel is verschenen.
Dat Daniël en ik niet de enige zijn met een voorliefde voor Knights & Merchants bewijst het feit dat er al een aantal jaren door fans aan een remake gewerkt wordt, die regelmatig wordt geüpdatet. Het spel kent tot op de dag van vandaag een actieve community. Zo zijn er van de remake op het moment van schrijven twintig servers online en 103 mensen. Dat is best knap voor een game uit 1998 met een, in verhouding tot The Settlers of Anno, veel kleinere naam.