“Een kijksport moet aan twee voorwaarden voldoen”, zegt Jan-Johan Belderok, FIFA-speler in hart en nieren en vertrouwd gezicht van het televisieprogramma Gamekings. “Ten eerste moet de sport televisiegeniek zijn: het moet goed in beeld te brengen zijn. Ten tweede moet je snel doorhebben hoe het werkt.” Als er bij voetbal íets meteen duidelijk is, is dat de bal in het net van de tegenstander moet belanden. Belderok geeft een voorbeeld van een game waarbij het tegenoverstelde geldt. “StarCraft 2 is een fantastische game, maar op hoog niveau gaat het zo ontzettend snel, en vooral diep, dat een hoop gamers afhaken. FIFA beantwoordt wel aan beide voorwaarden. Het schouwspel is overzichtelijk en iedereen snapt voetbal.”
Nederlands FIFA-kampioen Koen Weijland vult Belderok aan. “Ik heb de finale van de FIFA International World Cup in een bioscoopzaal in Almere mogen spelen, en daar merkte je ook dat het publiek het niet erg vond om naar te kijken. Integendeel, ze gingen helemaal op in de wedstrijd tu en mij en Tony Kok, de andere finalist.” Carsten Zoon, fervent FIFA-speler, zegt ook dat het mede om de emotie gaat die toeschouwers ervaren. “Vooral met je vrienden is het bijvoorbeeld in een toernooitje erg spannend als er iemand moet verliezen en de ander winnen.” “Jammer alleen dat het altijd Chelsea - Real Madrid is...”, aldus Belderok.
Profe ioneel spelen
Om een potje voetbal intere ant te houden, heb je natuurlijk goede spelers nodig. Niet alleen op het veld, maar ook achter het scherm. “Natuurlijk moet je goed zijn in de game”, zegt Weijland, “maar dat is niet alles. Het moeilijkste dat er is, en dit wordt door bijna iedereen onderschat, is het presteren onder de druk die er ontstaat op de toernooien waar je tegen de besten van Nederland speelt en de mensen achter je staan te schreeuwen.” Maar ook zonder officiële wedstrijden moet je je koppie erbij houden.
“Door veel te spelen, leer je de game kennen”, zegt Zoon. “Bijvoorbeeld de hoeveelheid kracht die je in een schot moet stoppen of hoe je je tegenstander het beste uit kan spelen. Natuurlijk is het ook van noodzaak om tegen veel verschillende mensen te spelen. De computer krijg je uiteindelijk wel onder controle, maar tegen je vrienden kan het heel anders uitpakken. En”, zo begint Zoon zijn tip van de dag, “blijf altijd geloven. Al sta je 3-0 achter, in FIFA kan een wedstrijd kantelen.”
Belderok gaat zelfs nog een stap verder en komt met vier bruikbare aanwijzingen om van jezelf een profe ionele speler te maken. “Ten eerste moet je een goede hand-oog-coördinatie hebben. Bij FIFA moet je in een split-second de juiste schijnbeweging maken of een mannetje erbij roepen om een tackle te maken. Kennis van voetbal is ook van groot belang. Ik doel hiermee op de juiste tactiek en strategie. Hoe gebruik je jouw spelers, hoe anticipeer je op de opstelling van een tegenstander, wie dekt wie?” De laatste twee tips: heb veel geduld (“oefening baart kunst”) en geef niet op na je verlies. “Goed word je niet meteen, dat is een proces. En verliezen hoort bij dat proces. Juist door te spelen tegen betere spelers leer je de fine es van het spel kennen. Stop of scheld niet, maar kijk gewoon eens naar wat die gast beter doet. Mail hem gewoon met de vraag hoe hij een bepaalde actie maakt, of hoe hij druk zet. In negen van de tien gevallen krijg je een normaal antwoord terug.”
De achttienjarige Weijland uit Groningen is het schoolvoorbeeld van iemand die niet bij de pakken is gaan neerzetten toen hij er in zijn eerste kampioenschap in de kwartfinale uitvloog. “Ik speelde meer toernooien en mijn ervaring nam toe. Ik merkte dat ik langzaam maar zeker tot de favorieten voor toernooiwinst begon te horen.” Niet lang daarna won Weijland het FIFA-toernooi op het NK Gaming in 2010, “waarna ik als winnaar met de nummer twee, Absalom Warkor, naar Zuid-Korea vloog, in bijzijn van Misha Krug van de E-sportbond en Dennis Mons van Sp!ts. En dit alles omdat ik toevallig goed een voetbalspelletje kan spelen.” In 2011 won Weijland uiteindelijk, “na meer ervaring op te hebben gedaan en de FIFA-vaardigheden naar een hoger niveau te hebben getild”, het toernooi in Almere, de voorronde van het FIWC in Berlijn. Helaas werd hij daar in de kwartfinale er uit gespeeld “door één van de vele Duitsers”.
Competitief
Waarom is deze serie nou zo populair onder zowel toeschouwer als fanatiek of profe ioneel gamer? Het gaat om balans en winnen. Vooral winnen. Zoon en Weijland hadden elkaar al snel gevonden. “Het ligt er natuurlijk ook een beetje aan hoe jij als persoon bent. Met FIFA wil ik bijvoorbeeld écht niet verliezen”, zegt Zoon. Weijland: “Verliezen is nu eenmaal een woord dat veel FIFA-spelers niet willen kennen, en daar ben ik er één van. Een goede e-Sports-game moet in balans zijn en FIFA 12 is dat voor negentig procent. Zeker als je best of three speelt. Dan sluit je het toeval uit en zal de beste winnen.”
Belderok gaat door: “daarnaast is er de connectie met het echte leven. Jongeren voetballen nu eenmaal graag en dus is FIFA populair, waar mi chien wel betere games als Starcraft of Counter Strike vele malen meer niche zijn. Wat het bovendien een extra laag geeft zijn de clubs. De rivaliteit uit het echte leven tu en Ajax en Feyenoord kun je nu virtueel doorzetten. Dat heb je met al die andere games niet. Ik durf dan ook te stellen dat FIFA tot de top drie meeste gespeelde competitieve games van dit moment behoort. Of dat nu online is of gewoon thuis met vrienden op bank.” “En ja, soms lopen de emoties hoog op”, vult Zoon aan. “Dat maakt de competitie in FIFA zo mooi. FIFA tikt het echte voetbal bijna aan, en daarom leven de spelers zo mee met het spel.”