Voor veel mensen is het spelen van een game een belonende ervaring die verschillende vormen kent. Voor de één is het een activator, voor de ander juist een manier om een stap terug te nemen en het dagelijks leven achter zich te laten. Duidelijk is dat games iets met ons doen. Ook in het medisch werkveld is dat niet onopgemerkt gebleven. De afgelopen jaren hebben artsen, onderzoekers en game-ontwikkelaars de handen ineengeslagen om te onderzoeken of het spelen van games een helend effect kan hebben. Een tactiek die zijn vruchten blijkt af te werpen.
Militaire mentaliteit
Games zijn in staat om rechtstreeks onze emoties aan te boren en zelfs te beïnvloeden. Maar wat nu als dat emotionele landschap verwoest is door oorlog? De PTSD Foundation of America onderzocht het effect van oorlog op militairen die terugkwamen uit een oorlogsgebied en concludeerde dat een op de drie militairen met symptomen van Post Traumatisch Stre -Syndroom (PTSS) huiswaarts keert. Die (ex-)militairen hebben grote moeite met het terugkeren in de samenleving. Ze worstelen dagelijks met bijvoorbeeld spontane woede-uitbarstingen, een verminderd vermogen om emoties te verwerken en traumatische flashbacks.
Dr. Kathleen M. Chard van het veteranenziekenhuis in Cincinnati behandelt al meer dan twintig jaar veteranen. Met een nieuwe techniek genaamd Virtual Reality Experience (VRE) hoopt ze deze mannen en vrouwen te behandelen. Bij VRE worden patiënten voorzien van een 3D-bril en ondergedompeld in een simulatie die sterk lijkt op de traumatische gebeurtenis(sen) die de PTSS-symptomen veroorzaken. Het doel is om de patiënt stapsgewijs weer terug te brengen in een stre volle situatie, om de gebeurtenis daarna door middel van dialoog een plek te geven. Zo wordt het gevoel versterkt dat die gebeurtenis lo taat van het dagelijkse leven en neemt de angst voor het herbeleven van die herinnering af.
In latere fases stapt men van de simulatie over op moderne militaire shooters zoals Call of Duty: Modern Warfare 2, die onder toezicht van de behandelend arts gespeeld worden. Zo laten artsen hun patiënten op een veilige wijze opnieuw kennis te laten maken met allerlei zaken die bij het beroepsleven van een soldaat komen kijken. Voor veel artsen zijn zulke games een goede graadmeter om te kijken of patiënten hun militaire dienstverband door kunnen zetten - of dat dat te schadelijk zou zijn voor hun mentale gezondheid. Het is een belangrijke stap in het proces, want de mentaliteit van de meeste soldaten zorgt ervoor dat ze zo snel mogelijk weer de actie opzoeken. Het resultaat is dat veel van hen nog erger getraumatiseerd raken en zichzelf en anderen in gevaar brengen. De statistieken bevestigen dat helaas, want alleen al in de Verenigde Staten beroven gemiddeld vijf soldaten per dag zichzelf van het leven.
Je lijf is je levensbalk
Dat games een effect op de geest hebben ervaren we al sinds we achter onze eerste PC of console kropen. Dat artsen dat effect gebruiken om de psyche te genezen is dan ook geen vreemd idee. Niet alle artsen houden zich bezig met de menselijke geest. Het merendeel van de medische wetenschap richt zich op het lichaam, iets waar de meeste games niet meteen een invloed op uitoefenen.
Toch is er een groeiende groep artsen die patiënten met fysieke klachten behandelt met games. We praten hier niet over een aerobicslesje in Wii Fit of een dans-battle in Dance Dance Revolution. Artsen en ontwikkelaars hebben de handen ineengeslagen om games te bouwen die als behandeling dienen voor een specifieke ziekte. Een grote uitdaging, want elke patiënt is anders.
De hevigheid van symptomen en de bereidwilligheid van de patiënt zijn slechts twee van de factoren die een behandelplan kunnen beïnvloeden. Een therapeutische game moet in staat zijn om een zo groot mogelijke groep patiënten binnen een ziektebeeld van dienst te zijn. Ook een therapeutische game kost geld om te ontwikkelen en elke ontwikkelaar heeft inkomsten nodig. Om te zorgen dat die games zo breed mogelijk inzetbaar zijn, worden ze ontwikkeld op basis van twee sleutelwoorden: onderzoek en creativiteit.
Artsen gebruiken hun onderzoek en ervaring om samen met de ontwikkelaar het doel van de game te definiëren. De ontwikkelaar ontwikkelt gameplay die de patiënt tegelijkertijd vermaakt en beloont. Een van die samenwerkingen resulteerde in de Alvio, een controller die je bedient met je adem. Alvio en de bijbehorende games zijn ontwikkeld voor mensen met allerhande soorten ademproblemen. Zowel kinderen met astma als volwa enen met taaislijmziekte kunnen Alvio gebruiken om hun longen te trainen en hun longfunctie te meten, zoals je in onderstaande video ziet.
Alvio zorgt ervoor dat therapie niet langer vervelend hoeft te zijn. De door de arts uitgestippelde therapie wordt op afstand geüpload naar de game van de patiënt in kwestie. Samen met een app die de longfunctie meet en data verzamelt kan de game zelf de moeilijkheidsgraad aanpa en al naar gelang van de prestaties van de patiënt. De patiënt kan spelenderwijs aan zijn of haar herstel werken, terwijl de game en de app informatie over de gezondheid van de patiënt doorsturen naar de arts. Zo kan een langdurige of chronische longziekte systematisch behandeld worden met minimale moeite voor zowel arts als patiënt.
Eerste hulp bij aanvallen
Maar wat nu als de symptomen van je ziekte je zonder waarschuwing overvallen? Mensen met Parkinson kunnen plots lastkrijgen van acute spierverkramping. Tijdens zo’n aanval kunnen zij soms tientallen minuten niet bewegen - of erger: ze vallen om zonder zichzelf op te kunnen vangen. Soms kan het projecteren van lijnen op de omgeving de spieren via de hersenen deblokkeren, maar systemen die zulke lijnen kunnen projecteren zijn zwaar en moeten op het lijf van de patiënt gedragen worden.
Onderzoekers aan de Brunel University in Londen hebben een onwaarschijnlijke oplo ing gevonden: de Kinect. Wanneer de camera in de Kinect-module een aanval van spierverkramping detecteert, projecteert de camera een lijnennetwerk om zo de spierverkrampingsaanval tegen te gaan. Tegelijkertijd wordt er een videogesprek gestart met een verzorger of familielid om te laten weten dat er een incident gaande is. Zo kan er snel gereageerd worden mocht de aanval niet onderbroken kunnen worden. Een high-tech-oplo ing voor een wijdverspreid probleem, maar je zult het niet snel in de polis van je zorgverzekeraar terugvinden.
Een zorgverzekeraar moet kritisch zijn op welke behandelingen vergoed worden. Niemand wil een torenhoge maandpremie betalen en dus kan niet alles in je polis opgenomen worden. Het belangrijkste is dat een therapie een meetbaar voordeel heeft voor de patiënt. Alle bovengenoemde therapieën zijn reeds goedgekeurd op basis van onafhankelijk onderzochte resultaten of zitten in het proces om goedgekeurd te worden.
Dat terwijl er nog steeds homeopathische therapieën vergoed worden waarvoor nauwelijks tot geen bewijs bestaat dat die het gewenste effect hebben. Het zou onzin zijn te stellen dat zorgverzekeraars blindelings elke therapie met een controller of keyboard moeten vergoeden, maar ze zouden ze minstens een kans kunnen geven.
Geschreven door Sam Beesems