Gameverslaving is relatief nieuw. Iemand die verslavingsgevoelig is kan zich in veel dingen verliezen die hem of haar aanspreken, maar toch is niet elke verslaving hetzelfde. Jellinek onderscheidt middelenverslaving van gedragsverslavingen. In de eerste categorie vallen alcohol en drugs en wie daar verslaafd aan is geraakt moet meestal stoppen met het middel om te herstellen. Bij gedragsverslavingen ligt dat genuanceerder en is het ook niet zo makkelijk om te bepalen hoe het probleem opgelost moet worden. Met cognitieve gedragstherapie worden de patiënten weer op de rails gezet, maar meestal is er meer aan de hand dan alleen een verslaving.
Duidelijke risicogroep
Jellinek krijgt veel jongens binnen met een gameverslaving. Of eigenlijk alleen maar jongens. Af en toe komt een meisje voor een behandeling, maar vrijwel nooit alleen voor het obse ief spelen van games. De jongens die niet matig met hun elektronische hobby omgaan hebben vaak een sociale stoornis of fobie. Volgens Jellinek ligt dat percentage rond de tachtig procent. “De wereld van een game is afgebakend en het kost weinig moeite om het te begrijpen”, zegt Ellen van Geffen, verslavingspsycholoog bij Jellinek Jeugd. “Voor kinderen of jongeren met een autistische stoornis is dat heerlijk. Ze kunnen zich online gemakkelijker handhaven dan in de ‘echte’ wereld. Zodra ze dat ontdekken is de kans groot dat ze erin blijven hangen, maar daar is nog niet genoeg onderzoek naar gedaan. De kennis over bijvoorbeeld alcoholverslaving is veel groter. We werken samen met een organisatie die gespecialiseerd is in het werken met autotistische jongeren en krijgen ook bijscholing.”
De oudere gamers die de verslavingszorg opzoeken zijn in de minderheid. Ze zijn er wel, maar volgens Van Geffen houden ze het meer in de hand, door sociale en economische verplichtingen. De huur of hypotheek moet toch betaald worden, dus moet er gewerkt worden. “Daarin lijkt een gameverslaving meer op gokken. Je kunt er enorme schade mee aanrichten, maar je kunt ’s ochtends wel opstaan. Een alcoholist houdt dat mi chien een tijdje vol, maar kan het uiteindelijk niet meer opbrengen om elke ochtend naar zijn werk te gaan en glijdt zo af, tot het punt dat het echt niet meer gaat.”
Onbegrip
Voor wie nog geen baan heeft en bij zijn ouders woont, is er tot zestien jaar oud de verplichting van naar school gaan. Verder is er nog weinig druk. Juist in die groep ontstaan de problemen. Goede leerlingen zakken onnodig af naar een lager niveau, zwakkere leerlingen die laag ingestapt zijn verlaten regelmatig de opleiding. Ook in huis zorgt dwangmatig gamen voor veel problemen. Ouders weten vaak niet waar het kind nou mee bezig is en houden vast aan strenge regels. Als het kind niet luistert ontstaat er ruzie, waarbij de ouder regelmatig een stekker uit het stopcontact haalt. Het gamende kind verliest zijn game, staat online voor paal of laat zijn clan in de steek. Vaak zijn dit oorzaken van grote ruzies in huis, die zelfs gewelddadig kunnen worden, weet Van Geffen. “Laatst was hier een jongen van veertien die zijn moeder het ziekenhuis in had geslagen, nadat ze het internet had afgesloten. Gamen kan voor een grote generatiekloof zorgen. Ouders hebben geen idee hoe belangrijk het voor hun kind is. We proberen in de behandeling de ouders te betrekken, ze moeten weten wat die agre ie uitlokt. We proberen afspraken te maken. De ouders moeten het belang van het kind in de onlinewereld erkennen en dus niet de stekker uit de computer trekken. Maar het kind moet ook redelijk zijn en niet om half zes een game opstarten die twee uur duurt, terwijl de familie om zes uur aan tafel gaat. Op die manier kan je weer werken aan een normale situatie in huis.”
Specifieke verslaving
In de meeste gevallen wordt de verslaafde niet geadviseerd om helemaal te stoppen met gamen. Volgens Van Geffen blijkt het uit ervaring dat gamende kinderen het beter doen op school, maar dan moet het gamen niet de overhand krijgen. Soms is de oplo ing simpel, wanneer iemand aan een specifieke game verslaafd is. Berucht zijn de Ma Multiplayer Online Games zoals World of Warcraft en League of Legends. Daarin is het nooit klaar en ben je meestal deel van een groep, die ook afhankelijk van jou is. Iemand die diep in zo’n soort game zit en zijn dagelijkse leven verwaarloost, doet er goed aan om juist dat spel niet meer te spelen. Een andere game, bijvoorbeeld uit een ander genre, levert meestal niet dezelfde problemen op. “Ik heb iemand behandeld die bij de beste spelers ter wereld hoorde”, zegt Van Geffen. “Hij had er zijn geld mee kunnen verdienen, maar hij had andere ambities. Alleen kon hij dit spel niet loslaten. Uiteindelijk is dat wel gelukt en gaat het goed met hem. Hij speelt wel andere games, maar met mate.”
Het onderzoek naar gameverslaving gaat trager dan de techniek. Dat is een punt van aandacht bij Jellinek. Smartphones en tablets worden steeds geavanceerder en met wifi op de meeste plaatsen of 4G wordt mobiel gamen steeds toegankelijker. “Het is daarom belangrijk dat jonge ouders opletten en zich verdiepen in wat het kind online doet. Ouders moeten gamen op een normale manier introduceren en zelf niet de hele dag op hun telefoon kijken. Kinderen kopiëren gedrag en als jij altijd met je telefoon, computer of tablet in de weer bent, kan je het kind niet verwijten dat hij hetzelfde doet. Gamen is goed voor de ontwikkeling en kan heel erg leuk zijn. Maar wees er altijd alert op dat het een hobby blijft, ook voor je kind.”
Door Stijn Keuris
Lees ook:
Speel en win een gokverslaving - De echte prijs van free-to-play