SSD’s zijn er al enkele jaren, maar nu is de ontwikkeling zo ver dat de enige overeenkomst met een harde schijf is dat je op beide data kan opslaan. Bij een SSD gaat dit vele malen sneller dan op een harde schijf. SSD’s zijn steeds betaalbaarder en groter geworden. Dit betekent dat je ze niet alleen als opstartschijf voor Windows gebruikt, maar ook om je games op te zetten. Wat betekent dat voor een gamer? Sneller opstarten van je computer, je software en je games. Daarnaast zal het laden van levels in je games ook sneller gaan.
Wat is er oud?
Een SSD maakt gebruik van NAND-flash geheugencellen om data op te slaan. De ontwikkeling van steeds sneller NAND geheugen, heeft er voor gezorgd dat de SSD de oude Sata-interface is ontgroeit. Kortom, de SSD’s zijn te snel geworden voor de ouderwetse harde schijfaansluiting die ze al jaren gebruiken.
De Sata-interface bestaat al ruim 10 jaar. Het is de meest gebruikte interface om een harde schijf of SSD met de rest van de computer te verbinden. De 1e generatie, Sata-150, kon maximaal niet meer dan 150 MB/sec doorlaten. In 2004 vonden we dat nog veel. In de loop van de tijd is sata steeds sneller geworden en kon de harde schijf altijd goed bijbenen. Sinds de introductie van Sata zijn er drie grote upgrades geweest, die elke keer de snelheid van de bandbreedte verdubbelden
De 3e generatie Sata stamt ook al weer uit 2010. Toen waren SSD’s nog veel te klein en veel te duur. SSD’s hadden toen meer dan genoeg aan de 600 MB/s bandbreedte die Sata-600 bood. De ontwikkeling van NAND-Flash geheugen heeft deze bandbreedte inmiddels ingehaald. De snelste SSD’s halen snelheden van meer dan 2GB/s. Je snapt dat Sata voor SSD’s zijn langste tijd heeft gehad. Om de SSD een boost te geven is overstappen op nieuwe aansluiting nodig.
Wat is er nieuw?
Die nieuwe aansluiting voor SSD’s is PCI-Expre (PCIe) geworden. Zo nieuw is die standaard ook weer niet, hij bestaat bijna net zo lang als Sata. PCIe wordt gebruikt voor uitbreidingskaarten, zoals je grafische kaart. De PCI-expre bus wordt opgedeeld in zogeheten ‘lanes’. Je mag dit zien als kanalen die het PCIe slot verbinden met de CPU. Er zijn vijf verschillende PCIe sloten. De eenvoudigste variant is het PCIe x1 slot met één kanaal. Het grootste slot, voor grafische kaarten, is PCIe x16 en beschikt over 16 kanalen.
In tegenstelling tot sata is PCIe bi directioneel. Dat wil zeggen dat er in beide richtingen kan worden gelezen en geschreven. Bij de Sata-interface wordt er gelezen of geschreven, maar niet tegelijk.
De nieuwe generatie SSD’s maakt gebruikt van de 3e generatie PCIe x4 interface. De Samsung 950 Pro 512GB SSD behaalt snelheden van 2,5 GB/s voor het lezen van data. Dat is meer dan 4x zo snel als de maximale bandbreedte van Sata-600. Voor PCIe 3.0 x4 is dit gelukkig geen enkel probleem, de maximale bandbreedte hiervan is 3,9 GB/s.
Protocol
Niet alleen de interface is veranderd, ook de manier waarop de SSD’s met je besturing ysteem ‘praat’. We noemen dit een protocol. Voorheen was dit het AHCI-protocol. Net als Sata stamt ook dit af uit het harde schijf tijdperk. AHCI is prima voor harde schijven, maar benut op lange na niet de voordelen van een SSD. Het nieuwe NVMe-protocol is speciaal voor solid state drives ontwikkeld en rekent af met de techniek uit het harde schijventijdperk. Het protocol heeft meerdere optimalisaties voor de SSD. Er wordt hierbij rekening gehouden met de PCIe interface en het feit dat een SSD overal even snel kan lezen en schrijven. Daarnaast zorgt het voor een veel lagere CPU-belasting en kan het veel meer instructies tegelijkertijd verwerken.
Belangrijk detail: om van een NVMe SSD te kunnen opstarten, heb je overigens wel Windows 8.1 of 10 nodig. Als je nog met Windows 7 werkt moet je snel updaten naar Windows 10, nu het nog gratis is. Of een Sata SSD kopen die wel gebruik maakt van het AHCI-protocol werkt. Dat zou wel jammer zijn, want dan zit je al snel weer met een verouderde Sata SSD.
Samsung 950 PRO
De nieuwe Samsung 950 Pro maakt gebruik van alle nieuwe features die we net besproken hebben. Daarnaast is ook het formaat veranderd. De nieuwe SSD’s lijken niet meer op harde schijven, maar hebben de M.2. Form factor. Slechts 80mm lang, 22mm breed en nog geen 2,5 mm dik. Dat is mooi, maar dit betekent wel dat je computer moet voorzien zijn van een M-type M.2 slot.
Als je net een nieuwe pc hebt gebouwd of gaat bouwen dan is er een grote kans dat je een moederbord hebt met een M-type M.2 slot. Vrijwel alle moederborden met een Z170 of H170 chipset hebben er een. Heb je geen geschikt M.2 slot in je computer? Geen nood, dan kun je een M.2 kaartje met behulp van een adapterkaartje aansluiten. Bijvoorbeeld met de Addonics ADM2PX4, deze kost nog geen 25 euro. Let er dan wel op dat je moederbord over een vrij PCIe x4 slot beschikt.
Ook als je pc nog niet geschikt is voor een PCIe SSD, blijft het advies om over te gaan op SSD. Zelfs de stap van een harde schijf naar een SSD met Sata-600 aansluiting is een wereld van verschil.